Spanning tussen slachtofferbescherming, rechtsmisbruik en sancties in WAM-zaken

In het arrest van het Hof van Justitie van de EU (hierna: Hof) van 19 september 2024 staat de vraag centraal of een WAM-verzekeraar de nietigheid van een afgesloten verzekeringsovereenkomst kan tegenwerpen aan een inzittende die het slachtoffer is van een verkeersongeval, wanneer deze inzittende tevens de verzekeringsnemer is die opzettelijk onjuiste verklaringen heeft afgelegd welke tot de nietigheid van die verzekeringsovereenkomst hebben geleid. Het Hof geeft prioriteit aan de bescherming van de derde-benadeelde en oordeelt dat derde-benadeelden niet mogen worden benadeeld door wettelijke bepalingen of contractuele clausules die voorzien in de nietigheid van de overeenkomst, zelfs niet in het geval deze derde-benadeelde eveneens in de hoedanigheid van verzekeringnemer opzettelijk onjuiste verklaringen heeft afgelegd bij het aangaan van die verzekeringsovereenkomst. Dit kan anders zijn in het geval van rechtsmisbruik. Deze zaak geeft nationale rechters handvatten bij de beoordeling van de verhouding tussen slachtofferbescherming en rechtsmisbruik in het geval van een WAM-claim van een derde-benadeelde via nationale bepalingen zoals artikel 6:2 lid 2 BW, mits deze aansluiten bij de Europese elementen (het objectieve en subjectieve element) van rechtsmisbruik. Het arrest benadrukt de spanning tussen de bijna absolute slachtofferbescherming en mogelijke sancties bij fraude.