Causaliteit & verzekering: een suggestie voor oplossing van causaliteitsproblematiek aan de hand van het adequatiecriterium en uitleg van de verzekeringsovereenkomst

In 2021 wees de Hoge Raad drie arresten in verzekeringsrechtelijke causaliteitskwesties (de ‘causaliteitsarresten’). Daarin verduidelijkte hij onder meer dat de rechter niet gehouden is om het verlangde causaal verband aan de hand van de dominant cause-leer te onderzoeken als een specifieke maatstaf ontbreekt in de polisvoorwaarden (zoals bijvoorbeeld bij de polisvoorwaarde met dekking voor schade ‘veroorzaakt door brand’, zonder toelichting hoe nauw dit verband moet zijn). In de causaliteitsarresten verhelderde de Hoge Raad het belang van de inhoud en strekking van de verzekeringsovereenkomst, dit in lijn met zijn bekende arrest Hogenboom/Unigarant uit 1993 (NJ 1994/210). Door de causaliteitsarresten is de recente populariteit van de dominant cause-leer wat afgeremd. De auteur bespreekt in dit artikel onder meer de verschillende bestaande causaliteitstheorieën en doet als alternatief voor de dominant cause-leer de suggestie voor toepassing van een ‘causaliteitsbeoordelingsmodel’. In dit model worden eerst de ‘adequate’ schadeoorzaken geïdentificeerd en vervolgens getoetst aan de dekkingsbepalingen, ter bepaling of er al dan niet dekking bestaat. Met toepassing van de leer van de adequate veroorzaking worden onwaarschijnlijke schadeoorzaken voorshands als verzekeringsrechtelijk irrelevante oorzaken terzijde geschoven. De resterende (adequate) schadeoorzaken worden daarna aan de dekkingsbepalingen getoetst, waarbij uitleg van de dekkingsbepalingen een belangrijke rol speelt. Verder gaat de auteur ook in op de zogenoemde samenwerkende-oorzakenproblematiek.

De causaliteitsarresten van de Hoge Raad fungeren in dit artikel als leidraad. De auteur rondt dit artikel af met een bespreking van de casus uit de arresten aan de hand van het verdedigde causaliteitsbeoordelingsmodel.