De auteur aan het woord:
Exoneratiebedingen hebben altijd een magische aantrekkingskracht op mij gehad. Zij roepen bij mij steeds vragen op, zoals: waarom is een afwijking, en soms een totaal wegschrijven, van het aansprakelijkheidsrecht uit ons Burgerlijk Wetboek nodig? Waarom wordt niet duidelijker aangegeven wat is bedoeld? Denken ze nu echt dat dit rechtens zo maar kan? Als oud-advocaat weet ik maar al te goed hoe moeilijk het is om bedingen in algemene voorwaarden, en in het bijzonder exoneratiebedingen, te schrijven. Zelden heb ik, toen en nu, een exoneratiebeding gezien waarvan ik dacht dat die aardig in de buurt komt van wat rechtens toelaatbaar is.
Dit boekje is een uitgebreide bewerking van mijn cursussen die ik vele jaren heb gegeven, en nog geef, over de onderwerpen contracten maken, algemene voorwaarden en exoneratiebedingen. Het boekje neemt u mee in het labyrint van regelgeving en de schier onoverzienbare hoeveelheid rechtspraak. U als contractenmaker moet wel, denk ik vaak, beschikken over een zeer goede dekking biedende aansprakelijkheidsverzekering om het nog aan te durven algemene voorwaarden, en met name exoneraties, te schrijven voor uw cliënt. Ik heb het zo vaak in mijn cursussen gezegd, en dat blijft welgemeend: het beroep van advocaat is het mooiste, maar tegelijk ook het moeilijkste dat we in Nederland op juridisch terrein kennen. Moge dit boekje met de daarin gegeven handreikingen u als contractenmaker enige hulp bieden in de zoektocht naar het redigeren van rechtens toelaatbare exoneratiebedingen voor uw cliënt.
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Gerhard Rijken heeft de rechtenstudie gevolgd in Utrecht. Na een carrière als advocaat (Den Haag), hoofddocent privaatrecht en hoogleraar consumentenrecht (Maastricht) en (senior)raadsheer (Arnhem), zou de auteur een pensionado-gevoel gegund zijn (wellicht op Curaçao), maar zijn werkzaamheden betreffende bestuurlijke functies, juridisch adviseurschap en docentschap in diverse juridische cursussen over de materie van dit boekje laten dat gevoel nog niet toe.
Voorwoord
1. Inleiding
2. Plan van behandeling
3. Exoneratiebedingen in diverse vormen
4. Diverse soorten wederpartijen van de exonerant
5. Toetsingsmaatstaven in historische ontwikkeling
5.1 Tot aan Saladin/HBU: goede zeden
5.2 Saladin/HBU: redelijkheid en billijkheid, alle omstandighedentoets
5.3 Het ingrijpen door de wetgever: Nederland en Europa
– Algemeen
– Beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid
– Algemene voorwaarden
– Richtlijn 93/13/EEG
– Boek 7 BW
– Consumentenkoop
– Pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen
– Geneeskundige behandeling
– Onrechtmatige daad
– Productenaansprakelijkheid
– Oneerlijke handelspraktijken
6. Soorten wederpartijen en toetsingskader schematisch weergegeven
7. Waar moet de contractenmaker in ieder geval wegblijven?
8. Waar ligt de resterende speelruimte voor de contractenmaker?
9. Relevante omstandigheden bij de beoordeling van exoneratiebedingen
a. Bedrijfseconomisch kan exoneratie gerechtvaardigd zijn
b. Verzekering haalt de noodzaak van exoneratie weg
c. Hoever ga ik met het exoneratiebeding?
d. De aard van de overeenkomst en wettelijke gegevens
e. De aard van de overeenkomst, de mate van zorgplicht en de
ernst van de wanprestatie
f. Verkeersopvattingen en moreel kompas
g. Kwaliteit exoneratietekst en bewustzijn van de strekking
h. Wijze van presentatie aan de wederpartij
i. Maatschappelijke positie en de onderlinge verhouding
j. De zwaarte van de schuld
k. De exonerant kan toch verhaal nemen op de voorschakel?
l. De wederpartij exonereert toch zelf ook
m. Eigen verantwoordelijkheid wederpartij
n. Enzovoorts, enzovoorts
Balans: waar staat het sein op onveilig?
10. Extra tips voor advocaten: fouten in de rechtszaal
11. In der Beschränkung zeigt sich der Meister; het stappenplan
– Het stappenplan voor de sportschool
– Het stappenplan voor een centrum voor nierdialyse Curaçao (CNC)
– Het stappenplan voor een sportorganisator
12. Aanvullend op het stappenplan: aansprakelijkheidsverdeling
13. Exoneratieborden met effect van waarschuwing: creëert eigen schuld
– Algemeen
– Jetblast Maho Beach Sint-Maarten
14. Het probleem van de botsende verkoop-en inkoopvoorwaarden: de battle of forms
15. Opeenvolgende contracten: wees alert!
16. Uitleg als quasi-inhoudstoetsing
17. Afsluitende opmerking