In dit proefschrift gaat de auteur in op de achtergrond en strekking van het recht van vrije advocaatkeuze, dat in de Nederlandse wet is opgenomen in artikel 4:67 lid 1 onder a Wft. Dit recht is gebaseerd op Europese Richtlijn 87/344/ EEG. Op 7 november 2013 heeft het Hof van Justitie van de EU inzake het arrest van verzekerde Sneller tegen DAS Nederlandse Rechtsbijstand Verzekeringsmaatschappij een ruime uitleg gegeven aan het recht van verzekerden om onder een rechtsbijstandverzekering hun rechtshulpverlener te kiezen wanneer sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure. De auteur gaat in op de achtergrond van het recht van vrije advocaatkeuze en de plaats die het inneemt in een pakket aan maatregelen dat de Europese regelgever heeft geïntroduceerd om belangenconflicten tussen verzekeraars en verzekerden te voorkomen en bestrijden. Tevens beschrijft hij de huidige status quo die in Nederland is ontstaan sinds het baanbrekende arrest van het Hof van Justitie van de EU van 2013. Dit proefschrift verschaft daarmee inzicht in de achtergrond van het recht van vrije advocaatkeuze maar biedt tevens aanknopingspunten ten behoeve van het vinden van een nieuwe balans tussen een betaalbare rechtsbijstandverzekering en een redelijke mate van keuzevrijheid bij het kiezen van een rechtshulpverlener.
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Bo Holthinrichs (1981) studeerde met specialisatie strafrecht af aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2012 voltooide hij ook de master privaatrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens het promotieonderzoek aan de Open Universiteit werkte hij als rechtsbijstandverlener bij een rechtsbijstandverzekeraar en daarna als secretaris bij het Klachtinstituut Financiële Dienstverlening (Kifid). Tevens is hij redactiesecretaris van het tijdschrift European Journal of Commercial Contract Law. Hij verzorgde diverse lezingen bij het Amsterdam Centre of Insurance Studies, schreef een aantal artikelen en een hoofdstuk in het handboek Verzekeringsrecht uit de serie Recht en Praktijk over de rechtsbijstandverzekering.
Inhoud
1 Inleiding en afbakening van het onderzoek
1.1 Inleiding
1.2 Onderzoeksvragen en onderzoeksopzet
1.3 Leeswijzer bij deze dissertatie
Algemeen deel
2 De Nederlandse praktijk van rechtsbijstandverzekering
2.1 Inleiding
2.2 Ontwikkeling van de rechtsbijstandverzekering van de jaren vijftig van de vorige eeuw tot op heden
2.3 Het (primaire) naturakarakter van de Nederlandse rechtsbijstandverzekering en de vergoeding van advocaatkosten
2.4 Conclusie
3 Afbakening van het onderzoek
3.1 Inleiding
3.2 Resolutie van Parijs 16 maart 1974
3.3 Verbod op rechtsbijstandverlening voor de rechtsbijstand versus optionele model van kostenverzekering in Richtlijn87/344/EEG
3.4 Conclusie
Bijzonder deel
4 Eerste richtlijn schadeverzekeringen (Richtlijn 73/239/EEG) en het probleem van belangenconflicten in de rechtsbijstandverzekering
4.1 Inleiding
4.2 Vrijheid van vestiging voor verzekeringsmaatschappijen via Richtlijn 73/239/EEG
4.3 Grote en kleine specialisatie in verzekeringen: branchecumulatieverbod oftewel ‘Spartentrennungsgebot’
4.4 De afwijkende situatie van Bondsrepubliek Duitsland binnen de EEG ten aanzien van de rechtsbijstandverzekering
4.5 Verschillende typen belangenconflicten in multibranche en gespecialiseerde verzekeringsmaatschappijen
4.6 Conclusie
5 Richtlijn 87/344/EEG
5.1 Inleiding
5.2 Oorspronkelijke richtlijnvoorstel van de Europese Commissie (1979)
5.3 Behandeling van het richtlijnvoorstel bij het Europees Parlement
5.4 Advies van het Economisch en Sociaal Comité
5.5 Aangepast richtlijnvoorstel van de Europese Commissie
5.6 Behandeling van het richtlijnvoorstel bij de Raad van de Europese Economische Gemeenschappen
5.7 Globale bespreking van de inhoud van Richtlijn 87/344/EEG en daarin opgenomen maatregelen tegen belangenconflicten
5.8 Conclusie
6 Travaux préparatoires van Richtlijn 87/344/EEG ten aanzien van het recht van vrije advocaatkeuze
6.1 Inleiding
6.2 De richtlijnvoorstellen (1979 en 1982) van de Europese Commissie en het recht van vrije advocaatkeuze
6.3 Tekstuele vergelijking van de richtlijnvoorstellen artikel 5 (1979) respectievelijk artikel 6 (1982) met het definitieve vrije advocaatkeuzeartikel in Richtlijn 87/344/EEG
6.4 Het tweede richtlijnvoorstel van de Europese Commissie en de vrije advocaatkeuze in de Raad van de EEG
6.5 Conclusie
7 De rechtsbijstandverzekering in de Nederlandse wet en praktijk
7.1 Inleiding
7.2 Belangrijke Nederlandse wetgeving omtrent de rechtsbijstandverzekering in het bijzonder het recht van vrije advocaatkeuze
7.3 Wijziging artikel 4:67 Wft (artikel inzake de vrije advocaatkeuze) naar aanleiding van de uitspraak Sneller (2013)
7.4 Verhouding advocatuur en rechtsbijstandverzekeraars: procesmonopolie en toetreding advocaten bij rechtsbijstandverzekeraars en schaderegelingskantoren
7.5 Conclusie
8 Europese en Nederlandse jurisprudentie omtrent het recht van vrije advocaatkeuze van artikel 4 lid 1 onder a Richtlijn 87/344/EEG
8.1 Inleiding
8.2 Nederlandse jurisprudentie inzake de vrije advocaatkeuze vóór de Europese rechtspraak inzake Sneller
8.3 Interpretatiemethoden van het HvJ EU
8.4 Europese rechtspraak inzake de vrije advocaatkeuze: de arresten Eschig, Stark
8.5 Procesgang inzake Sneller voorafgaand aan het arrest van het HvJ EU
8.6 Sneller-arrest HvJ EU
8.7 Opmerkingen naar aanleiding van het Sneller-arrest
8.8 Nederlandse jurisprudentie na het Sneller-arrest van het HvJ EU
8.9 Europese rechtspraak II: nieuwe prejudiciële vragen omtrent het begrip ‘administratieve procedure’ van artikel 4 lid 1 onder a Richtlijn 87/344/EEG
8.10 Balans: gevolgen van de verruimde vrije advocaatkeuze van artikel 4 lid 1 onder a Richtlijn 87/344/EEG op de dekking onder de rechtsbijstandverzekering
8.11 Aanbeveling
8.12 Conclusie
9 Rechtsvergelijking: de omzetting van Richtlijn 87/344/EEG en de vrije advocaatkeuze in Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk
9.1 Inleiding
9.2 Duitsland
9.3 Oostenrijk
9.4 Frankrijk
9.5 Samenvatting
10 Maatregelen naar aanleiding van de verruimde advocaatkeuze in de Nederlandse praktijk van rechtsbijstandverzekeringen met aanbevelingen
10.1 Inleiding
10.2 Kostenbeperkende maatregelen post-Sneller
10.3 Bezuinigingsmaatregelen: besparing op interne kosten en efficiënt inzetten van juridisch personeel
10.4 Evaluatie van de interne rechtshulpverlening en de rol en kwaliteiten van de rechtsbijstandverzekeringsjurist
10.5 Tariefregulering, marktregulering en leidraad voor een ‘toereikende kostenvergoeding’ ten behoeve van een redelijke keuzevrijheid
10.6 Gesanctioneerde verplichtingen van verzekerden en de geschillenregeling ter begrenzing van de externe rechtshulpkosten
10.7 Conclusie
Samenvatting
Lijst verkort aangehaalde werken
Lijst met aangehaalde jurisprudentie
Bijlage 1: Polisvoorwaarden ten tijde van implementatie van Richtlijn 87/344/EEG in de Nederlandse wet in vergelijking met polisvoorwaarden na het arrest Sneller