De problemen en gevaren van de alternatieve constructie van het eigendomsvoorbehoud voor het goederenrecht

In Rabobank/Reuser heeft de Hoge Raad de klassieke opvatting van het eigendomsvoorbehoud verlaten en voor een alternatieve constructie daarvan gekozen. Met deze keuze heeft de figuur van het eigendomsvoorbehoud een nieuwe inhoud gekregen. Voorafgaand daaraan is veel aandacht geschonken aan het doel van die nieuwe constructie, maar is relatief weinig aandacht besteed aan de mogelijke problemen en gevaren ervan voor het goederenrecht. Er is alle reden dat nu wel te doen. De gevolgen van de alternatieve constructie voor de praktijk, de dogmatiek en de rechtsontwikkeling zijn ingrijpend: het systeem dat uit Rabobank/Reuser voortvloeit is onbeheersbaar, zodat de complicaties en onzekerheden niet zijn te overzien. Dat roept de vraag op of de inhoud van die constructie, waaruit die gevolgen immers voortvloeien, wel deugt. Dat is niet het geval: die inhoud is een vat vol tegenstrijdigheden, waarvan de kern is dat de koper onder eigendomsvoorbehoud (terstond) eigenaar is onder voorwaarde dat hij eigenaar wordt. De alternatieve constructie kan bovendien niet op de wetsgeschiedenis worden gebaseerd, terwijl het doel ervan objectieve onderbouwing mist en effectuering ervan in de praktijk niet is gewaarborgd. De conclusie is dat de Hoge Raad voor een fundamentele keuze staat die weinig uitstel duldt.