Dit boek vormt een onderdeel in een reeks die het collectief arbeidsrecht als onderwerp heeft. Het collectief arbeidsrecht is het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de werkgevers- en werknemersorganisaties, de collectieve onderhandelingen over de arbeidsvoorwaarden, de overheidsinvloed op deze onderhandelingen en het collectief actierecht.
Tijdens de huidige financiële crisis koppen kranten en nieuwswebsites regelmatig dat er cao-partijen zijn die de collectieve arbeidsovereenkomst willen openbreken. Er is kennelijk een behoefte om gemaakte (cao-)af spraken tussentijds te willen wijzigen en opnieuw willen onderhandelen over de gemaakte arbeidsvoorwaardelijke afspraken.
Deze tussentijdse wijziging kan zijn gebaseerd op een zogenoemde ‘openbreekclausule’. Met het opnemen van een dergelijke clausule geven de cao-partijen aan wat er mogelijk is indien bepaalde onvoorziene omstandigheden zich voordoen en een wijziging noodzakelijk is, maar zetten daarmee de poort open voor het hanteren van machtsmiddelen bij de nieuwe onderhandelingen. De ‘vredesplichtclausule’ kan als tegenhanger van de openbreekclausule worden gezien.
Met deze vredesplichtclausule verplichten de cao-partijen elkaar om tijdens de looptijd van de collectieve arbeidsovereenkomst het gebruik van machtsmiddelen bij onderhandelingen over de voorwaarden die opgenomen zijn in de collectieve arbeidsovereenkomst achterwege te zullen laten. In dit boek zijn de resultaten opgenomen van een onderzoek naar de beide clausules in collectieve arbeidsovereenkomsten.
Ook beschikbaar via LI Library en XPOSI-shop.
Mr. dr. J van Drongelen: universitair hoofddocent Sociaal Recht en Sociale Politiek Universiteit van Tilburg en als adviseur verbonden aan De Voort Advocaten | Mediators in Tilburg.
Mr. P.A.L. de Jong is advocaat arbeidsrecht bij AKD advocaten & notarissen.
Lijst van afkortingen
Voorwoord
1 Inleiding
1.1 Inleiding
1.2 Opbouw van dit boek
2 Het cao-recht, een introductie
2.1 Inleiding
2.2 De status van de collectieve arbeidsovereenkomst, sociaal verschijnsel of rechtsinstituut?
2.3 De collectieve arbeidsovereenkomst als rechtsbron in het arbeidsrecht
2.4 Wat is een collectieve arbeidsovereenkomst?
2.5 Partijen bij een collectieve arbeidsovereenkomst
2.6 ‘Voornamelijk of uitsluitend’ arbeidsvoorwaarden
2.7 Vormvereisten
2.8 De soorten cao-bepalingen
2.8.1 Obligatoire cao-bepalingen
2.8.2 Normatieve cao-bepalingen
2.8.3 Diagonale cao-bepalingen
2.9 Gebondenheid aan cao-bepalingen
2.9.1 De gebondenheid door lidmaatschap vereniging/de betrokkenheid
2.9.2 De contractuele gebondenheid
2.9.3 De gebondenheid door het algemeen verbindend verklaren van cao-bepalingen
2.10 De rechtsgevolgen van de gebondenheid aan normatieve cao- bepalingen
2.10.1 Doorwerking van de normatieve (algemeen verbindend verklaarde)
cao-bepalingen
2.10.2 De nawerking van normatieve (algemeen verbindend verklaarde) cao-bepalingen
2.11 De looptijd van een collectieve arbeidsovereenkomst
2.11.1 De maximale duur van een collectieve arbeidsovereenkomst
2.11.2 Verlenging van een collectieve arbeidsovereenkomst
2.12 De opzegging van een collectieve arbeidsovereenkomst
2.13 De uitleg van (algemeen verbindend verklaarde) cao-bepalingen
2.14 De handhaving van (algemeen verbindend verklaarde) cao-bepalingen
3 De vredesplichtclausules
3.1 Inleiding
3.2 Absolute en relatieve vredesplichtclausules
3.3 Geen vredesplichtclausule in de collectieve arbeidsovereenkomst opgenomen
3.4 Vredesplichtclausules in een internationale context
3.5 Het onderzoek naar de vredesplichtclausule
3.5.1 Inleiding
3.5.2 Een nieuw onderzoek
3.5.2.1 Bedrijfstak-cao’s
3.5.2.2 Ondernemings-cao’s
4 De openbreekclausules
4.1 Inleiding
4.2 Wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst
4.3 Typische en atypische openbreekclausules
4.4 Het onderzoek naar de openbreekclausules
4.4.1 Inleiding
4.4.2 Bedrijfstak-cao’s
4.4.3 Ondernemings-cao’s
5 Afronding
5.1 Inleiding
5.2 Vredesplichtclausules
5.2.1 Absolute en relatieve vredesplicht
5.2.2 Het inhoudelijke onderzoek: de uitkomsten
5.2.3 Afrondend
5.3 Openbreekclausules
5.3.1 Typisch en atypisch
5.3.2 Het inhoudelijke onderzoek: de uitkomsten
5.3.3 Afrondend
5.4 Aanbevelingen
Bijlage 1 Vredesplichtclausules (geldend gedurende 2012)
Bijlage 2 Openbreekclausules (geldend gedurende 2012)
Rechtspraakoverzicht
Literatuuroverzicht
