Zaak C-310/17, Levola Hengelo BV/Smilde Foods BV

Arrest van 13 november 2018, ECLI:EU:C:2018:899; conclusie van A-G M. Wathelet van 25 juli 2018, ECLI:EU:C:2018:618

Prejudiciële verwijzing – Intellectuele eigendom – Harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij – Richtlijn 2001/29/EG – Werkingssfeer – Artikel 2 – Reproductierechten – Begrip ‘werk’ – Smaak van een voedingsmiddel

Door het Levola-arrest van het Hof van Justitie van 13 november 2018 wordt meer duidelijkheid gebracht over de vraag wat het beschermde voorwerp en de beschermingsvoorwaarden in het auteursrecht zijn. Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij (infosoc-richtlijn) beschermt ‘werken’. Van een ‘werk’ in de zin van de infosoc-richtlijn kan volgens het Hof van Justitie slechts sprake zijn indien aan twee cumulatieve voorwaarden is voldaan. Ten eerste, aldus het Hof, dient het betrokken voorwerp oorspronkelijk te zijn, in die zin dat het een eigen intellectuele schepping van de maker ervan is. Het Hof van Justitie legde deze oorspronkelijkheid reeds uit in vroegere rechtspraak. Ten tweede, zo vervolgt het Hof, moet de intellectuele schepping die plaatsvond uitgedrukt zijn. Ze moet m.a.w. een uitdrukkingsvorm hebben verkregen. Alleen die uitdrukkingsvorm is een werk in de zin van de infosoc-richtlijn. Deze uitdrukkingsvorm moet, zo vervolgt het Hof, het voorwerp van de auteursrechtelijke bescherming voldoende nauwkeurig en objectief kunnen identificeren, ook al hoeft deze uitdrukkingsvorm niet per se permanent te zijn. Toegepast op de smaak van een voedingsmiddel, waarom het in de voorliggende zaak handelde, concludeert het Hof, dat deze smaak hieraan niet voldoet, en bijgevolg geen werk vormt in de zin van de infosoc-richtlijn, en dus ook niet auteursrechtelijk beschermd kan worden. De smaak van een voedingsmiddel kan niet nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt. De identificatie van de smaak van een voedingsmiddel berust immers hoofdzakelijk op smaakbeleving en smaakervaring, die subjectief en variabel zijn.

Door het arrest van 13 november 2018 heeft het Hof niet alleen meer duidelijkheid gebracht over het beschermde voorwerp en de beschermingsvoorwaarden in het auteursrecht. Door deze uitspraak wordt ook een einde gemaakt aan de vraag of creaties waarvan de waarneming, gelet op de stand van de techniek, enkel gepaard gaat met subjectieve ervaringen auteursrechtelijk beschermd kunnen worden. Geuren en smaken zijn hier de prototypes van. Duidelijk is geworden dat deze creaties niet auteursrechtelijk beschermd kunnen worden.